String

Kabaca, insanların anlayacağı şekilde tekst / metin bilgisi içeren nesnelerdir. Örneğin;

m = "Merhaba"
m.class # => String

şeklindedir. Tanımlama yaparken tek ya da çift tırnak kullanılabilir ama aralarında fark vardır. Expression Substitution ya da String Interpolation olarak geçen, String içinde değişken kullanımı esnasında çift tırnak kullanmanız gerekir.

m = "Merhaba"
puts "#{m} Uğur" # Merhaba Uğur
puts '#{m} Uğur' # #{m} Uğur

Tek tırnak kullandığımız örnekte #{m} değişkeni işlenmeden olduğu gibi çıktı vermiştir. Aynı şekilde escape codes yani görünmeyen özel karakterleri de sadece çift tırnak içinde kullanmak mümkündür.

Çift tırnak içinde kullanılan #{BURAYA RUBY KODU GELİR} çok işe yarar. { ve } arasında kod çalıştırmamızı sağlar.

puts "Saat: #{Time.now}" # Saat: 2014-08-12 10:37:22 +0300

dediğimizde; Ruby Kernel'dan Time nesnesinin now method'unu çalıştırmış oluruz.

puts "Merhaba\nDünya"

# Merhaba
# Dünya

\n New Line ya da Line Feed ya da yeni satıra geçme karakteri çift tırnakta çalışır.

Escape Kod	Anlamı
\n	Yeni satır (0x0a)
\s	Boşluk (0x20)
\r	Satır Başı (0x0d)
\t	Tab Karakteri (0x09)
\v	Dikey Tab (0x0b)
\f	Formfeed (0x0c)
\b	Backspace (Bir geri) (0x08)
\a	Bell/Alert (Uyarı) (0x07)
\e	Escape (0x1b)
\nnn	Octal, 8'lik değer
\xnn	Hexadecimal, 16'lık değer
\unnnn	Unicode: U+nnnn (Ruby 1.9+)
\cx	Control-x
\C-x	Control-x
\M-x	Meta-x
\M-\C-x	Meta-Control-x
\x	x'in kendisi (\" çift tırnak demektir.)

String'ler byte array'lerden oluşur yani elemanları byte cinsinden dizidir aslında.

m = ""
m << 65
puts m # A

m boş bir String, diziye eleman ekler gibi (<< diziye eleman ekler, az sonra göreceğiz) içine 65 ekledik. Bu A harfinin 10'luk sayı sistemindeki ASCII değeridir. Aslında m = "A" yaptık :)

Eğer 65 in karakter setindeki değeri neydi? dersek put 65.chr yaptığımızda bize A döner. 0 ile 255 arası değerlerdir bunlar.

Daha ilginç bir olay;

puts "öz" "yıl" "maz" "el" # özyılmazel

yani "tekst" "tekst" "tekst" şekinde bir kullanım mevcuttur.

String Literals (String Kalıpları)

Ruby'de, yine diğer dillerde olmayan ilginç bir özellik. % işareti ve sonrasında gelen bazı karakterler yardımıyla enteresan şeyler yapmak mümkün:

%

Süslü parantezler arasında kalan her şey concat (yani toplanarak) edilir ve String olarak çıktı verir ve tırnakları escape eder.

%{Merhaba Dünya Ben vigo nasılsınız?} # => "Merhaba Dünya Ben vigo nasılsınız?"

%{Bu işlemlerin %80'i "uydurma"} # => "Bu işlemlerin %80'i \"uydurma\""

aynı işi; %|Merhaba Dünya Ben vigo nasılsınız?| süslü parantez yerine pipe | kullanarak da yapabilirsiniz!

%w

Hızlıca Array üretmeyi sağlar:

%w{foo bar baz}       # => ["foo", "bar", "baz"]
%w{foo bar baz}.class # => Array

%i

İçinde Symbol olan Array üretir:

%i{foo bar baz} # => [:foo, :bar, :baz]

%q ve %Q

q tek tırnak, Q çift tırnakla sarmalamış gibi yapar:

person = "Uğur"
%q{Merhaba #{person}} # => "Merhaba \#{person}"
%Q{Merhaba #{person}} # => "Merhaba Uğur"

%s

Symbol'e çevirir:

%s{my_variable} # => :my_variable
%s{email} # => :email

%r

Regular Expression'a çevirir:

%r{(.*)hello}i # => /(.*)hello/i

%x

Ruby'de back tick kullanarak shell komutu çalıştırabilirsiniz. Yani Linux ve Mac kullanan okuyucular Terminal ile haşır-neşir olmuşlardır. Örneğin, bulunduğunuz dizindeki dosya listesini almak için ls komutunu kullanırsınız. Örneğin kendi home dizinimde ls yaptığımda (OSX kullanıyorum)

$ ls -1 # alt alta listemelek için
Applications
Desktop
Development
Documents
Dotfiles
Downloads
Library
VirtualBox VMs
Works
bin

gibi bir liste alıyorum. Yapacağım bir Ruby uygulamasında;

%x{ls -1 $HOME} # => "Applications\nDesktop\nDevelopment\nDocuments\nDotfiles\nDownloads\nLibrary\nVirtualBox VMs\nWorks\nbin\n"

Tüm liste tek bir String olarak geldi ve \n karakteri ile birleşti çünki sonuç alt alta satır satır geldi. Eğer;

%x{ls -1 $HOME}.split("\n")

deseydim sonuç bana dizi olarak gelecekti!

# ["Applications", "Desktop", "Development", "Documents", "Dotfiles", "Downloads", "Library", "VirtualBox VMs", "Works", "bin"]

%x{ruby --copyright} # => "ruby - Copyright (C) 1993-2014 Yukihiro Matsumoto\n"

Here Document Kullanımı

Uzun metin kullanımlarında çok işe yarar:

mesaj = <<END
Merhaba nasılsınız?
Biz de çok iyiyiz
Görüşürüz!
END
puts mesaj

# Merhaba nasılsınız?
# Biz de çok iyiyiz
# Görüşürüz!

Bu örnekte mesaj = <<END ile END kelimesini görene kadar içinde ne varsa kullan diyoruz! Daha da çılgın bir kullanım şekli;

mesaj = [<<BİR, <<İKİ, <<ÜÇ]
  Bu Bir
BİR
  Bu iki....
İKİ
  Bu da üüüüüüüüç
ÜÇ

puts mesaj

# - Bu Bir
# - Bu iki....
# - Bu da üüüüüüüüç

String Method'ları

String % argüman -> yeni String

"Merhaba %s" % "Uğur" # => "Merhaba Uğur"
"Sayı: %010d" % 2014  # => "Sayı: 0000002014"
"Kullanıcı Adı: %s, E-Posta: %s" % [ "vigo", "vigo@foo.com" ] # => "Kullanıcı Adı: vigo, E-Posta: vigo@foo.com"
"Merhaba %{username}!" % { :username => 'vigo' } # => "Merhaba vigo!"

Keza bu method, printf, sprintf gibi, String Format mantığında çalışır. "Sayı: %010d" % 2014 örneğinde %010d aslında 10 basamaklı, 0 ile pad edilmiş şekilde göster anlamındadır. 2014 4 basamaklıdır, solunda 6 tane sıfır gelmiştir.

String * sayı -> yeni String

String ile sayıyı çarpmak mümkün!

"Merhaba!" * 3 # => "Merhaba!Merhaba!Merhaba!"
"Merhaba!" * 0 # => ""

String + String -> yeni String

"Merhaba" + " " + "Dünya" # => "Merhaba Dünya"

String << sayı -> String / String << nesne -> String

a = "Merhaba"
a << " dünya" # => "Merhaba dünya"
a # => "Merhaba dünya"
a.concat(33) # => "Merhaba dünya!"
a << 33 # => "Merhaba dünya!!"

String <=> başka string → -1, 0, +1 ya da nil

<=> Ruby dünyasında Spaceship operatörü olarak geçer. Aynı cins nesneleri karşılaştırmak için kullanılır.

"vigo" <=> "vigo"    # => 0   # eşit
"vigo" <=> "vig"     # => 1   # vigo büyük
"vigo" <=> "vigoo"   # => -1  # vigo küçük
"vigo" <=> 3         # => nil # alakasız iki şey

casecmp ile aynı işi yapar

String =~ Nesne -> Fixnum ya da nil

"Saat tam 4'de buluşalım" =~ /\d/ # => 9

# \d sayı yakaladı ve indeksi döndü

"Saat tam 4'de buluşalım"[9] # => "4"

String içinde hareket

String aslında karakterlerden oluşan bir dizi olduğu için aşağıdaki gibi atraksiyonlar yapmak mümkün.

String[indeks] -> yeni string ya da nil
String[başlangıç, uzunluk] -> yeni string ya da nil
String[range] -> yeni string ya da nil
String[regexp] -> yeni string ya da nil
String[regexp, yakalan] -> yeni string ya da nil
String[metinni_bul] -> yeni string ya da nil

örnek olarak;

m = "Merhaba Dünya"
m[0]         # => "M"  # 0.karakter
m[0, 2]      # => "Me" # 0'dan itibaren 2 karakter
m[0..4]      # => "Merha" # range, 0'dan 4 dahil
m[-1,]       # => "a" # son karakter
m[-13..-1]   # => "Merhaba Dünya" # sondan başa
m[15, 1]     # => nil # olmayan indeks
m[/(?<sesli>[aeiou])/, "sesli"] # => "e" # regexp
m["Merhaba"] # => "Merhaba" # metni bul
m["vigo"] # => nil # olmayan metin

aynı işi slice ile de yapabilirsiniz.

m = "merhaba"
m.slice(2,5) # => "rhaba"

gibi...

Yardımcı Methodlar

Sıkça kullanılanlar arasında; capitalize, center, chars, chomp, chop, clear, count, size, length, delete, ljust, rjust, reverse, upcase, downcase, swapcase, reverse, index, hex, rindex, insert gibi methodlar'dan örnekler ekledim. Her zaman olduğu gibi, hangi method'ların olduğunu görmek için;

String.new.methods # => [:<=>, :==, :===, :eql?, :hash, :casecmp, :+, :*, :%, :[], :[]=, :insert, :length, :size, :bytesize, :empty?, :=~, :match, :succ, :succ!, :next, :next!, :upto, :index, :rindex, :replace, :clear, :chr, :getbyte, :setbyte, :byteslice, :scrub, :scrub!, :freeze, :to_i, :to_f, :to_s, :to_str, :inspect, :dump, :upcase, :downcase, :capitalize, :swapcase, :upcase!, :downcase!, :capitalize!, :swapcase!, :hex, :oct, :split, :lines, :bytes, :chars, :codepoints, :reverse, :reverse!, :concat, :<<, :prepend, :crypt, :intern, :to_sym, :ord, :include?, :start_with?, :end_with?, :scan, :ljust, :rjust, :center, :sub, :gsub, :chop, :chomp, :strip, :lstrip, :rstrip, :sub!, :gsub!, :chop!, :chomp!, :strip!, :lstrip!, :rstrip!, :tr, :tr_s, :delete, :squeeze, :count, :tr!, :tr_s!, :delete!, :squeeze!, :each_line, :each_byte, :each_char, :each_codepoint, :sum, :slice, :slice!, :partition, :rpartition, :encoding, :force_encoding, :b, :valid_encoding?, :ascii_only?, :unpack, :encode, :encode!, :to_r, :to_c, :>, :>=, :<, :<=, :between?, :nil?, :!~, :class, :singleton_class, :clone, :dup, :taint, :tainted?, :untaint, :untrust, :untrusted?, :trust, :frozen?, :methods, :singleton_methods, :protected_methods, :private_methods, :public_methods, :instance_variables, :instance_variable_get, :instance_variable_set, :instance_variable_defined?, :remove_instance_variable, :instance_of?, :kind_of?, :is_a?, :tap, :send, :public_send, :respond_to?, :extend, :display, :method, :public_method, :singleton_method, :define_singleton_method, :object_id, :to_enum, :enum_for, :equal?, :!, :!=, :instance_eval, :instance_exec, :__send__, :__id__]

kullanabiliriz!

m = "merhaba"

m.capitalize # => "Merhaba"
m # => "merhaba"

m.capitalize! # => "Merhaba" # m'in değeri artık değişti!
m # => "Merhaba"

"vigo".center(12) # => "    vigo    "
"vigo".center(12, "*") # => "****vigo****"

"merhaba".chars # => ["m", "e", "r", "h", "a", "b", "a"]

"merhaba\n".chomp # => "merhaba"
"merhaba dünya".chomp(" dünya") # => "merhaba"

"merhaba vigo".chop # => "merhaba vig"
"merhaba vigo\n".chomp # => "merhaba vigo"

"a".chr # => "a"

x = "Merhaba"
x.clear # => ""

"Merhaba Dünya".count("a") # => 3  # 3 adet a
"Merhaba Dünya".count("ab") # => 4 # a ve b toplam 4 tane
"Merhaba Dünya".count("e") # => 1  # e'den 1 tane

"Merhaba Dünya".delete("e") # => "Mrhaba Dünya"
"Merhaba Dünya".delete("a", "ba") # => "Merhb Düny"

"MERHABA".downcase # => "merhaba"
"merhaba".upcase # => "MERHABA"
"Merhaba".swapcase # => "mERHABA"

"merhaba".size # => 7
"merhaba".length # => 7

"merhaba".ljust(20)      # => "merhaba             "
"merhaba".ljust(20, "*") # => "merhaba*************"
"merhaba".rjust(20)      # => "             merhaba"
"merhaba".rjust(20, "*") # => "*************merhaba"

"   merhaba  ".strip  # => "merhaba"
"  merhaba".lstrip    # => "merhaba"
"merhaba  ".rstrip    # => "merhaba"

"merhaba".index("m") # => 0
"merhaba".index("ba") # => 5

"merhaba".rindex("m") # => 0
"merhaba".rindex("h") # => 3

"a".next     # => "b"
"abcd".next  # => "abce" # d'den sonra e geldi...
"b".succ     # => "c"

# baş, ayraç, son
"merhaba".partition("r") # => ["me", "r", "haba"]
"merhaba".partition("a") # => ["merh", "a", "ba"]
"merhaba".partition("x") # => ["", "", "merhaba"]

"merhaba dünya".reverse # => "aynüd abahrem"

"hey seeeeeeeeeeeeeeen! aloooooooo".squeeze # => "hey sen! alo"

"Merhaba".dump # => "\"Merhaba\""
"merhaba".getbyte(0) # => 109 # m'in ascii değeri

"0x0f".hex # => 15
"0x0fff".hex # => 4095

"merhaba".insert(0, "X") # => "Xmerhaba"
"merhaba".insert(3, "A") # => "merAhaba"
"merhaba".insert(-1, ".") # => "merhaba."

"123".oct # => 83 # Octal'e çevirdi (8'lik)

"A".ord # => 65  # Ascii değeri
"a".ord # => 97 # Ascii değeri

"dünya".prepend("Merhaba ") # => "Merhaba dünya" # öne ekledi

# transform
"merhaba hello".tr("el", "ip") # => "mirhaba hippo" # e=>i, l => p oldu
"ArkAdAşlar nasılsınız?".tr("A", "a") # => "arkadaşlar nasılsınız?"

# a'dan e'y kadar X ile transform yap
"merhaba dünya".tr("a-e", "X") # => "mXrhXXX XünyX"

Convert Method'ları

Tip değiştirmek için kullanılır. to_i, to_f, to_s, to_str, to_sym, to_r, to_c, to_enum method'larına bakalım:

"merhaba".to_i   # => 0 # integer'a çevirdi
"merhaba".to_f   # => 0.0 # float'a çevirdi
"5".to_i          # => 5
"1.5".to_f        # => 1.5
"merhaba".to_s    # => "merhaba" # string
"merhaba".to_str  # => "merhaba" # string
"merhaba".to_sym  # => :merhaba # symbol
"merhaba".to_r    # => (0/1) # Rasyonel sayı
"0.2".to_r        # => (1/5) # Rasyonel sayı
"merhaba".to_c    # => (0+0i) # Kompleks sayı
"1234".to_c       # => (1234+0i)
"merhaba".to_enum # => #<Enumerator: "merhaba":each> # Enumeratör'e çevirdi

Kontrol Method'ları

Method adı ? ilen bitiyor demek, bir kontrol olduğu ve sonucun Boolean yanı true ya da false döndüğü anlamında olduğunu söylemiştik.

"merhaba".start_with?("m") # => true
"merhaba".start_with?("mer") # => true
"merhaba".start_with?("f") # => false

"merhaba".end_with?("a") # => true
"merhaba".end_with?("haba") # => true
"merhaba".end_with?("zoo") # => false

"merhaba".eql?("Merhaba") # => false
"merhaba".eql?("merhaba") # => true

"merhaba dünya".include?("dünya") # => true

"merhaba".empty? # => false
"".empty? # => true

"kedi".between?("at", "balık") # => false # başlangıç harfi a ve b arasındamı? gibi düşünün
"kedi".between?("fare", "sinek") # => true

Array ve Block ile İlişkili Methodlar

split Metni parçalara böler, varsayılan delimiter (ayırıcı) boşuk karakteridir.

"Selam millet nasıl sınız?".split # => ["Selam", "millet", "nasıl", "sınız?"]
"Selam millet-nasıl sınız?".split("-") # => ["Selam millet", "nasıl sınız?"]
"A takımı: 65 B takımı: 120".split(/ +\d+ ?/) # => ["A takımı:", "B takımı:"]
"1,2,3,4,5".split(",") # => ["1", "2", "3", "4", "5"]

each_byte

"merhaba".each_byte {|c| puts c }

# 109 (m)
# 101 (e)
# 114 (r)
# 104 (h)
# 97  (a)
# 98  (b)
# 97  (a)

each_char

"merhaba".each_char {|c| puts c }

# m
# e
# r
# h
# a
# b
# a

each_line

"Merhaba\nDünya\nNasıl sın?".each_line {|l| puts l }

# Merhaba
# Dünya
# Nasıl sın?

"Merhaba@@Dünya@@Nasıl sın?".each_line("@@") {|l| puts l }
# Merhaba@@
# Dünya@@
# Nasıl sın?

upto

"a1".upto("b1"){ |t| puts t }

# a1
# a2
# a3
# a4
# a5
# a6
# a7
# a8
# a9
# b0
# b1

Pattern Yakalama (Regexp)

Daha kapsamlı olarak 6.Bölüm'de de değineceğimiz Regular Expression konusu, String'lerle çok ilişkili. Hemen ilgili method'lara bakalım

gsub ve sub

sub ile gsub arasındaki fark, sub ilk bulduğunu işler, gsub Global anlamındadır.

"merhaba dünya, merhaba uzay".sub("merhaba", "olaa") # => "olaa dünya, merhaba uzay"
"merhaba dünya, merhaba uzay".gsub("merhaba", "olaa") # => "olaa dünya, olaa uzay"


"Merhaba Dünya".gsub(/[aeiou]/, "x") # => "Mxrhxbx Dünyx"
"Merhaba Dünya".gsub(/([aeiou])/, '(\1)') # => "M(e)rh(a)b(a) Düny(a)"
"Merhaba dünya, merhaba uzay, merhaba evren".gsub(/((m|M)erhaba)/){|c| c.upcase } # => "MERHABA dünya, MERHABA uzay, MERHABA evren"
"Merhaba Dünya".gsub(/(?<sesli_harf>[aeiou])/, '{\k<sesli_harf>}') # => "M{e}rh{a}b{a} Düny{a}"
"Merhaba Dünya".gsub(/[ea]/, 'e' => 1, 'a' => 'X') # => "M1rhXbX DünyX"

match

"merhaba".match("a") # => #<MatchData "a">

"merhaba".match("(a)") # => #<MatchData "a" 1:"a"> # 1 tane yakaladı, (a) ve Array geldi
"merhaba".match("(a)")[0] # => "a" # yakalanan

"merhaba 2014".match(/\d/) # => #<MatchData "2">

"merhaba 2014".match(/(\d)/) # => #<MatchData "2" 1:"2">
"merhaba 2014".match(/(\d+)/) # => #<MatchData "2014" 1:"2014">
"merhaba 2014".match(/(\d+)/)[0] # => "2014"
"merhaba 2014".match(/(\d+)/)[0].to_i # => 2014

scan

Match gibi, metin üzerinde bir nevi arama yapıyoruz:

"Merhaba millet!".scan(/\w+/) # => ["Merhaba", "millet"]
"Merhaba millet!".scan(/./) # => ["M", "e", "r", "h", "a", "b", "a", " ", "m", "i", "l", "l", "e", "t", "!"]
"Merhaba millet! Saat 10'da buluşalım".scan(/Saat \d+/) # => ["Saat 10"]