Time ve Date Nesneleri

Zaman, tarih ve saat gibi işlemleri yapmak için Ruby ile birlikte gelen Time ve Date sınıflarından bahsedeceğim. En basit tanımıyla saatin kaç olduğunu ya da now yani şimdi / şu anda yı bulmak için:

Time

Time.now # => 2015-04-28 08:49:20 +0300

yapmamız yeterlidir. Saniye bazında ekleme ya da çıkartma yaparak başka zamanları da bulabiliriz. 1 saat önceyi bulmak için 60 saniye * 60 dakika yapmamız yeterli.

Time.now - (60 * 60) # => 2015-04-28 07:51:01 +0300

Hemen Ruby’sel bir hareketle ufak bir şey yapalım:

class Fixnum
  def seconds
    self
  end
  def minutes
    self * 60
  end
  def hours
    self * 60 * 60
  end
  def days
    self * 60 * 60 * 24
  end
end

# 10 gün sonrayı bulalım
Time.now + 10.days # => 2015-05-08 08:54:02 +0300

Saat farkları yüzünden çeşitli Time Zone’lar mevcut. An itibariyle (28 Nisan 2015) yerel zamana baktığımda:

Time.local(2015, 4, 28, 8, 54) # => 2015-04-28 08:54:00 +0300

Peki GMT’ye göre durum ne?

Time.gm(2015, 4, 28, 8, 54)    # => 2015-04-28 08:54:00 UTC

Şimdi kendi istediğimiz bir zamanı oluşturalım. Doğduğum yıl ve ayı kullanarak bir zaman oluşturup kabaca hangi güne denk geldiğini bulalım. Sadece YIL ve AY kullanıyoruz!

t = Time.new(1972, 8) # => 1972-08-01 00:00:00 +0300
t.monday?  # => false
t.tuesday? # => true

Ruby bize otomatik olarak ayın birini işaret etti ve 1 Ağustos 1972’nin salı gününe denk geldiğini tuesday? method’u ile anladık.

Tahmin edebileceğiniz gibi, İngilizce olarak, günleri kontrol edebiliyoruz. Yani sunday?, monday? ... gibi

Eğer UNIX’in epoch zaman formatında istersek, yapmamız gereken to_i method’u ile integer’a çevirmek:

Time.new(1972, 8).to_i # => 81464400

Eğer elimizde epoch cinsinden bir zaman varsa:

Time.at(81464400)      # => 1972-08-01 00:00:00 +0300
Time.at(81464400).year # => 1972

şeklinde de kullanabiliriz. Bunlara ek olarak;

Time.now.zone # => "EEST"
Time.now.day  # => 29
Time.now.wday # => 3      # çarşamba
Time.now.utc? # => false
Time.now.gmt? # => false

Zamanlar arasındaki farkı bulmak için de aynı matematik işlemi gibi yaparmış gibi davranabilirsiniz.

birth_day = Time.new(1972, 8)         # Ağustos 1972
Time.now.to_i  # => 1430284388
birth_day.to_i # => 81464400

Time.now.to_i - birth_day.to_i        # => 1348819988 saniye
1348819870 / (60 * 60 * 24)           # => 15611 gün
1348819870 / (60 * 60 * 24 * 30)      # => 520 ay
1348819870 / (60 * 60 * 24 * 30 * 12) # => 43 yıl

Ayni şekilde karşılaştırma işlemleri de matematik işlemleri gibi. Doğduğum yıl ile bugünü karşılaştıralım:

birth_day = Time.new(1972, 8)
now = Time.now
tomorrow = now + (60 * 60 * 24)

now.to_i                       # => 1430284645
tomorrow.to_i                  # => 1430371045
birth_day.to_i                 # => 81464400

now.to_i > birth_day.to_i      # => true      bugün > doğum tarihi
now.to_i > tomorrow.to_i       # => false     bugün < yarın
tomorrow.to_i > now.to_i       # => true      yarın > bugün

Zamanı Formatlı Şekilde Göstermek

Tarih bilgisini istediğimiz şekilde format ederek çıktı alabiliriz.

t = Time.now
t.strftime("Bugün %d %B %Y, %A, saat: %H:%M") # => "Bugün 01 May 2015, Friday, saat: 12:35"

Dikkat ettiyseniz İngilizce olarak çıktıyı aldık. Ne yazık ki Ruby’de locale kavramı yok. Bu yüzden Türkçe çıktı almak için I18n gem’ini kullanmamız gerekiyor.

$ gem install i18n

Daha sonra herhangi bir dizin altında;

$ cd ~
$ mkdir i18n-works
$ cd i18n-works/
$ mkdir locales
$ cd locales/
$ curl -O https://raw.githubusercontent.com/svenfuchs/rails-i18n/master/rails/locale/tr.yml
$ cd ../..
$ touch run.rb

şimdi run.rb dosyası içine;

require ’i18n’

I18n.load_path = Dir[’./locales/*.yml’]
I18n.locale = :tr
puts I18n.locale
t = Time.now
puts I18n.localize t, :format => "Bugün %d %B %Y, %A, saat: %H:%M"

yaptığımızda çıktı:

tr
Bugün 01 Mayıs 2015, Cuma, saat: 12:55

şeklinde olacaktır.

Kullanımda: %<flags><width><modifier><conversion> şeklinde bir yöntem bulunmakta.

Flag’ler

-  don’t pad a numerical output
_  use spaces for padding
0  use zeros for padding
^  upcase the result string
#  change case
:  use colons for %z

Hemen örneklerle görelim, ilk olarak -, _ ve 0 kullanımına bakalım:

t = Time.now       # => 2015-05-02 11:35:26 +0300
t.strftime("%d")   # => "02"

# şimdi - ile yapıyoruz
t.strftime("%-d")  # => "2"   # 0’la doldurmadı...

# şimdi _ ile yapıyoruz
t.strftime("%_d")  # => " 2"  # SPACE karakteri ile doldurdu...

# şimdi 0 ile yapıyoruz
t.strftime("%0d")  # => " 02" # 0 ile doldurdu...

Şimdi ^, # ve : flag’lerine bakalım:

t.strftime("%A")        # => "Saturday"
t.strftime("%^A")       # => "SATURDAY" # upcase yaptı
t.strftime("%#A")       # => "SATURDAY" # changecase demek, upcase ise down, downcase ise up yapmak demek.
                        # saturday downcase geldi, upcase oldu
t.strftime("%z")        # => "+0300"
 t.strftime("%:z")      # => "+03:00" # : ile ayırdı

width

t.strftime("%d")   # => "02"
t.strftime("%10d")   # => "0000000002" # 10 basamak yaptı.

Formatlama

İşaret	Açıklama
%Y	4 dijitli yıl
%C	yıl/100, yüzyıl için
%y	yıl mod 100, 2015 için 15 gelir.
%m	Yılın ayı. (01..12)
%B	Ayın tam adı (January)
%b ya da %h	Ayın kısa adı (Jan)
%d	Ayın günü, 0 eklemeli (01..31)
%e	Ayın günü, SPACE karakteri eklemeli ( 1..31)
%j	Yılın günü (001..366)
%H	Saat, 24-saat formatında 0 eklemeli (00..23)
%k	Saat, 24-saat formatında SPACE karakteri eklemeli ( 0..23)
%I	Saat, 12-saat formatında 0 eklemeli (01..12)
%l	Saat, 12-saat formatında SPACE karakteri eklemeli ( 1..12)
%P	Meridyen göstergeci, küçük harf (`am` ya da `pm`)
%p	Meridyen göstergeci, büyük harf (`AM` ya da `PM`)
%M	Dakika (00..59)
%S	Saniye (00..60)
%L	Milisaniye (000..999)
%N	Kesirli saniye, varsayılan 9 dijitli
%z	saat ve dakika ofsetli UTC zaman kuşağı (time zone)
%Z	Zaman kuşağının harfsel karşılığı
%A	Haftanın günü, tam yazım
%a	Haftanın günü, kısa yazım
%u	Haftanın kaçıncı günü, Pazartesi 1
%w	Haftanın kaçıncı günü, Pazar 0
%c	"%a %b %e %T %Y" şeklinde
%D	"%m/%d/%y" şeklinde
%F	ISO 8601 - "%Y-%m-%d"
%v	VMS - "%e-%^b-%4Y"
%x	%D ile aynı
%X	%T ile aynı
%r	12 saat cinsinden saat "%I:%M:%S %p"
%R	24 saat cinsinden saat "%H:%M"
%T	23 saat cinsinden saat "%H:%M:%S"

Örnek

t = Time.now        # => 2015-05-16 14:29:43 +0300
t.strftime("%N")    # => "691659000"
t.strftime("%3N")   # => "691" # milisaniye, 3 dijit
t.strftime("%6N")   # => "691659" # mikrosaniye, 6 dijit

t.strftime("%z")    # => "+0300"
t.strftime("%Z")    # => "EEST"
                    #    Eastern European Summer Time yani
                    #    yaz saati :)

t.strftime("%A")    # Sunday
t.strftime("%a")    # Sun
t.strftime("%u")    # "7"
 t.strftime("%w")   # "0"

@wip